á íslandi er fólk hætt að prumpa eins mikið og það gerði áður fyrr, civilization

Það líður að kveldi í stórborginni. Fólk streymir um göturnar kappklætt því úti er skítakalt. Best er að vera með trefil, húfu og vettlinga og klæðast þykkri kápu. Margir vilja það sama: Komast inní hlýjuna, en áður má gjóa augum í augu annarra, daðra lauslega með augnskininu, eða einsog mánaskin sem rennur sér á yfirborði vatns. Frelsisstyttan stendur teinreitt útí ánni og lófar kyndilinn. Fáir virðast hugsa: Ég er frá x- landi, merkilegasta landinu í heiminum og ættin mín er merkilegasta ætt sem fæðst hefur á jörðinni og víst er að ekkert land kemst í hálfkvisti við mitt. En þessar hugsanir eru kannski leynilegastar allra. Það eru himin-himinmörg lönd sem fólk kemur frá, hver staður merkilegri en andskotinn sjálfur.

En hugur ísbúans hvarflar óvart - prógrammerað - austur og norður á bóginn, undir Grænlandstinda og yfir bita af Atlantshafi heim í hlýjunna til mömmu. En þar æðir brennandi heitt vatn í gegnum ofnanna, á boðstólnum eru flatkökur, hangikjöt, pizzur og núðlusúpur. Móðirin glæsileg gengur um í upphlut, enginn eða fáir prumpa í upphlut núorðið eftir að uppskriftin hjá s.s. pylsum var bætt. Mammagóa heldur á rauðri kaffikönnu úr blikki og býður þeim er þiggja sopann. Faðirinn gengur um í þjóðbúningnum sem hæfileikaríki hönnuðurinn teiknaði fyrir þjóðbúningabuxnalaust land hér áður fyrr, en nú er það sem betur fer ekki lengur buxnalaust. Faðirinn kominn í föt sem sóma sér vel við hlið mömmu, heldur á bakka með harðfiski og smjöri. Í smjörklumpinum stendur stoltur smjörhnífur listilega tálgaður í skynsömum handlögnum stúlknalófum en niðri í kjallara sitja þær, sjö átta stelpur og tálga smjörhnífa, kindur, seli, lunda, og litla kalla og kellingar í upphlut. Hér er hlýtt og gott. Hér ríkir friður. Enginn hinna þroskuðu og vel höldnu karla mun stökkva úr boðinu í stígvél og hermannakápu út að skjóta. Þetta er gott og friðsælt land og glófi guðs hefur mótað úr því hrikaleg fjöll, svimandi háa tinda og gljúfur, aflíðandi fagrar hlíðar. Íbúarnir elska það. Þeir sem sitja inní hlýjunni að drekka kaffið og borða harðfiskinn sem mamma og pabbi ganga um og bjóða fram, í pínulítilli og þröngri baðstofu, þröngt mega sáttir sitja.

Evrópubúar hafa ógjarnan ekki gleymt þrillinu sem yfir þá kom er þeir geysuðu á dráttklárum yfir lendur Ameríku og gerðu sér bújarðir á óskráðu landi, pappírslausu óskilgreindu: hver á landið, hver á himininn, hver á sólina? Sóttu þeir fram og komu með tímanum íbúunum sem fyrir voru í landi – einsog fuglarnir, íkornarnir og birnirnir og trén – á skilgreind svæði sem notorislí eru kölluð reservations. Evrópsku innflytjendurnir höfðu hugmyndaflug sem toppaði grófasta skáldskap. Í gegnum tíðina hafa líka Evrópubúar mótað með sér aðferðir við að halda fólki sem þeim þykir ekki “jafn evrópulegt” og þeir sjálfir álíta um sjálfan sig, eða ákv. hópur ráðandi e-búa, í skefjum og komið uppi búðum sem ganga frá því sem þeir hafa kosið að kalla óæskilega, sem þeim eru ekki samboðnir, aðkomufólk, innflytjendur, pakk. Að vonum óttast þjófur aðra þjófa mest. Evrópubúar þekkja sitt þrill: að taka yfir heila álfu og allar gersemir hennar með valdi.

Mætti ætla nú á síðustu vikum að Íslendingar, hin svokallaða mannategund sem er vistuð á Íslandi, landi ísa og elda, óttist að straumur innflytjenda hagi sér jafnvel einsog straumur innflytjenda gerði í Vesturheiminn, og klófesti Íslendingana, drepi þá, skjóti þá, rífi þá úr beddum og húsum, rífi þá frá eiginkonunum, flytji Íslendingana á e.k. reservations camp. Íslendingabúðir. Íslendingagarða. Skemmtigarða sem túristar geta sótt og horft á Íslendinga dansa, leika skemmtileg leikrit, flauta í heimatilbúnar flautur, syngja fallega söngva, prjóna lopapeysur og lopasokka, tálga álfa. Svona búðir með listrænu ívafi. Kannski Í-lendingar búi nú þegar á svona reservations. Eigin reservations sem við höfum hjálpað til við að byggja og reisa – og við byggingarframkvæmdirnar komu ekki annarra þjóða kvikindi við sögu – þar sem skuldirnar halda okkur við efnið, halda okkur saman, halda okkur í skefjum, halda okkur innan múranna, halda okkur innan einhverra óljósra takmarkanna og við komumst aldrei út – fyrir einhverja ósýnilega girðingu. Hver fer með lyklavöldin?

Hver fer með lyklavöldin?
Í þessu skulda-ghettói?
Ghettóinu þarsem skuldir múra okkur inni?

Þegar ég var lítil var búið að segja mér að hvergi væri jafn fallegur himin og sólsetur og á Íslandi. Og hvergi væri sólsetur annars staðar. Í bíó væri sólsetrið handmade, uppstilling, e.k. máluð leiktjöld - einsog eldslogarnir í Á hverfandi hveli - flottustu eldslogar í cinemascope. Svo fór ég til útlanda og sá sama himin jafn fallegur og heima og spurði: Hvað er þessi fallegi himin að gera hér? Svo fór ég til Færeyja og sá land sem var mjög líkt mínuðog hugsaði með mér:

Nú Ísland er ekki eina svona landið í heiminum. Það er skrýtið. Hver sagði að Ísland væri fallegt? Guð.